Ultrasonograficzna ocena ryzyka aspiracji

W dzisiejszym odcinku AnestezjoPodcastu o tym, jak wygrać dyskusję z ortopedami – przynajmniej w pewnym konkretnym temacie 🙂 (i może w drugą stronę – dla ortopedów – jak przekonać anestezjologa, że pacjenta jednak można znieczulić…)

Podcast

Nasz podcast znajdziesz także we wszystkich aplikacjach podcastowych – szukaj „AnestezjoPodcast”!

Wiele z ilustracji oraz informacji, które znajdziesz na tej stronie, pochodzi (za zgodą Autora) ze strony GastricUltrasound.org (w języku angielskim), którą w tym miejscu serdecznie polecam!

Wskazania

• Stany nagłe – konieczność pilnej lub nagłej operacji, pacjent po urazie
• Brak pewności, czy pacjent jest na czczo – bariera językowa, upośledzone funkcje poznawcze, populacja pediatryczna…
• Opóźnione opróżnianie żołądka – ciąża, cukrzyca, ciężkie upośledzenie funkcji nerek lub wątroby

Uzyskanie obrazu

• Ułożenie pacjenta: pierwszy skan na plecach, drugi na boku
• Głowica: convex u dorosłych, liniowa w pediatrii, ułożona wzdłuż aorty
• Oczekiwany obraz: część wątroby, aorta, tętnica krezkowa górna, odźwiernik
  • odźwiernik: najlepiej koreluje ze stopniem wypełnienia żołądka; to okrągła struktura o widocznej, wielowarstwowej ścianie, zazwyczaj na głębokości 4-6 cm.

Rodzaje treści w żołądku

Pusty żołądek

W przypadku wizualizacji pustego żołądka nasze znalezisko to najczęściej „oko byka” – wyraźnie widoczna struktura grubego mięśnia żołądka.

Treść stała – faza wczesna

Po zjedzeniu pizzy lub tym podobnych rarytasów do żołądka dostaje się nie tylko pokarm (niejednorodnie hiperechogeniczny), ale też powietrze – które w oczywisty sposób da koszmarne echo i pokryje akustycznym cieniem wszystko, co głębiej od niego.

Treść stała – faza późna

W fazie późnej powietrza będzie mniej lub wcale, a pokarm prezentować się będzie jako obraz o różnorodnej echogeniczności.

Treść płynna

Płyny w USG jak to płyny – widoczne będą w postaci czarno-hipoechogenicznej.

Treść płynna z pęcherzykami powietrza

Chwilę po wypiciu (a także po wypiciu napoju gazowanego) obraz może być „gwiaździsty”. W dalszej rozkminie o tym, czy tego pacjenta traktować jako „na czczo” pomogą nam poniższe rozważania.

Objętość treści żołądkowej

System stopniowania 0-2

Najprostszym systemem oceny wypełnienia żołądka przy pomocy USG jest system stopniowania od 0 (pusty żołądek, bardzo niskie ryzyko aspiracji) do 2 (pełny żołądek, wysokie ryzyko aspiracji). Poszczególnym stopniom odpowiadają następujące znaleziska:

• Stopień 0: obraz pustego żołądka zarówno w pozycji leżącej na plecach, jak i w pozycji bocznej,
• Stopień 1: obraz pustego żołądka w pozycji leżącej na plecach, płynna treść obecna w odźwierniku w pozycji bocznej; obraz ten odpowiada obecności płynu w ilości <1,5 ml/kg masy ciała, co stanowi odpowiednik podstawowego wydzielania i wiąże się z niskim ryzykiem aspiracji,
• Stopień 2: obraz płynnej treści zarówno w pozycji leżącej, jak i bocznej lub obraz treści stałej w dowolnej projekcji: pełny żołądek, wysokie ryzyko aspiracji.

Wyliczanie z pola powierzchni przekroju poprzecznego

Dokładniejsze wyliczenie objętości żołądka (czy klinicznie przydatne – trudno powiedzieć) możliwe jest za pomocą specjalnego wzoru lub tabeli po „obrysowaniu” odźwiernika w pozycji bocznej za pomocą funkcji pola powierzchni przekroju poprzecznego aparatu USG (cross sectional area, CSA).

Następnie do ustalenia objętości stosuje się wzór: V [ml] = 27 + 14,6 * CSA – 1,28 * wiek

Przybliżone wartości można również odczytać z tabeli. Kolor zielony odpowiada „pustemu żołądkowi” u przeciętnego pacjenta o masie ok. 70 kg, biały – to pełny żołądek.

Drzewko decyzyjne

Źródła

• Kompendium wiedzy na temat ultrasonografii żołądka http://gastricultrasound.org
• UpToDate Overview of perioperative uses of ultrasound