Opieka pooperacyjna
W najnowszym odcinku AnestezjoPodcastu poruszam temat naszej pooperacyjnej opieki nad pacjentem. Transport pacjenta, monitorowanie, efekt trzeciego gazu w wyprowadzaniu ze znieczulenia, sala opieki poznieczuleniowej, fazy opieki poznieczuleniowej.
Spis treści
Transport pacjenta
Szczegółowe wytyczne transportu pacjenta pochodzą raczej z towarzystw zajmujących się intensywną terapią, niż anestezjologią. Przykładowe wytyczne transportu wg Society of Critical Care Medicine mówią, że im cięższy pacjent, tym lepsze przygotowanie jest konieczne, a co do zasady:
- zapewniamy ciągłe monitorowanie – minimum EKG, SpO2, BP;
- zabieramy przyrządy do udrożnienia dróg oddechowych
- przygotowujemy zestaw leków ratunkowych – rozpuszczamy te, które prawdopodobnie trzeba będzie podać w czasie transportu.
Pozycja pacjenta – w miarę możliwości z uniesioną górną połową ciała → mniejsze atelektazje.
W ramach transportu operowanego planowo pacjenta do sali wybudzeń monitorowanie i zestaw leków można ograniczyć odpowiednio do stanu pacjenta i rozkładu pomieszczeń na bloku operacyjnym. W mojej opinii – im dalsza droga i cięższy pacjent, tym lepiej przygotowani musimy wyjechać z sali operacyjnej.
Oksygenacja „w drodze” po znieczuleniu z N2O
Efekt Finka – efekt trzeciego gazu; hipoksja z dyfuzji to odwrotność efektu Finka, gdy N2O dostaje się szybko z krwi do pęcherzyka, efektywnie zmniejszając stężenie tlenu.
Zapobieganie przez spokojne wybudzanie przez dłuższy okres czasu, bądź transport z suplementacją tlenu.
Przekazanie pacjenta
W badaniach wykazano, że ryzyko komplikacji zwiększa się z liczbą przekazań pacjenta między członkami personelu. Może być to związane z nieprzekazywaniem ważnych klinicznie informacji o stanie pacjenta w rozmowach między pracownikami.
Poleca się strukturyzowane narzędzia do przekazywania pacjenta. W moim szpitalu korzystano z narzędzia SBAR – po polsku byłoby to STOR. Przekazanie pacjenta składa się w nim z czterech części – Sytuacja, Tło (Background), Ocena (Assessment), Rekomendacje.
Sala nadzoru poznieczuleniowego (PACU)
Fazy PACU
Faza 1 – głównie powrót „do siebie” ze znieczulenia i powrót wartości parametrów w okolice normy sprzed operacji
- initial assessment – tlen, leki przeciwbólowe, leki przeciwwymiotne, leczenie hipo-/hipertermii, opatrunki jak zlecono przez chirurgię, dokumentacja stanu mentalnego i stopnia powrotu funkcji neurologicznej po PP/ZZO
- standardowe wartości docelowe HR i BP +/- 20%, RR/SpO2 w okolicach wartości wyjściowych, ocena standardowo co 5 min przez pierwsze 15 min, pózniej co 15 minut do konca fazy 1.
- rozpoznanie komplikacji (w nawiasie częstość)
- PONV (ok. 10%, bez profilaktyki do 30%)
- górne drogi oddechowe (ok. 7%)
- układ krążenia (hipotensja 2,7%; dysrytmie 1,4%; hipertensja 1,1%, ischemia 0,6%) → zobacz podcast
- uszkodzenia nerwów związane np. z ułożeniem na stole operacyjnym
Faza 2 – przygotowanie do wypisu, edukacji w kwestii zaleceń pooperacyjnych I przepisanych leków
Fast track to zwykle pominięcie fazy 1 → zwiększona wydajność, ale musi być staranna selekcja pacjentów i odpowiednie protokoły!
Kryteria wypisu
Skala Aldreta – 5 kryteriów 0-2, potrzebne 9. W wersji zmodyfikowanej uwzględnia saturację. Kategorie: aktywność, oddech, krążenie, przytomność, saturacja.
Skala PDSS (Postanesthetic Discharge Score System) – 5 kryteriów 0-2 pkt, potrzebne minimum 9 punktów do wypisu. BP + tętno, aktywność, PONV, ból, krwawienie chirurgiczne (ZAŁĄCZ)
Skala Aldreta
| Kryterium | Pkt. | Badanie |
| Poruszanie kończynami | 2 1 0 | wszystkimi porusza dwiema nie porusza |
| Oddech | 2 1 0 | głęboki, wydolny kaszel duszność, oddech płytki bezdech |
| Krążenie | 2 1 0 | RR ± 20 mm Hg od wartości wyjściowej RR ± 20-50 mm Hg od wartości wyjściowej RR < ± 50 mm Hg od wartości wyjściowej |
| Stan przytomności | 2 1 0 | przytomny budzi się na polecenie bez reakcji |
| Kolor skóry | 2 1 0 | normalny blady, plamy, zażółcenie sinica |
Jeżeli chory dwukrotnie, w odstępie nie dłuższym niż 30 minut został oceniony na co najmniej 9 punktów, nadaje się do wypisania z sali budzeń i przeniesienia na salę na oddziale zabiegowym. W tym czasie kończy się pooperacyjna opieka anestezjologiczna nad pacjentem.
W drugiej części omówimy: komplikacje neuropsychiatryczne, związane z ułożeniem na stole operacyjnym oraz cały szeroki temat pooperacyjnych nudności i wymiotów!
